Xây dựng hồ sơ học thuật du học Mỹ ấn tượng cùng Aralia
Năm nay, Common Application đã thêm một câu hỏi mới (Prompt 4) và giữ nguyên các câu hỏi còn lại. Dưới đây là danh sách đề bài của năm nay:
- Some students have a background, identity, interest, or talent that is so meaningful they believe their application would be incomplete without it. If this sounds like you, then please share your story. (Bạn có một nền tảng, bản sắc, sở thích hay tài năng nào đó đặc biệt đến mức không thể thiếu trong hồ sơ ứng tuyển của mình? Nếu có, hãy kể câu chuyện của bạn.)
- The lessons we take from obstacles we encounter can be fundamental to later success. Recount a time when you faced a challenge, setback, or failure. How did it affect you, and what did you learn from the experience? (Những bài học rút ra từ thử thách có thể là nền tảng dẫn đến thành công sau này. Hãy kể về một lần bạn đối mặt với khó khăn, thất bại hoặc trở ngại. Điều đó đã ảnh hưởng đến bạn ra sao và bạn đã học được gì?)
- Reflect on a time when you questioned or challenged a belief or idea. What prompted your thinking? What was the outcome? (Hãy nhớ lại một lần bạn từng đặt câu hỏi hoặc thách thức một quan điểm, niềm tin nào đó. Điều gì đã khiến bạn suy nghĩ theo hướng đó? Kết quả ra sao?)
- Reflect on something that someone has done for you that has made you happy or thankful in a surprising way. How has this gratitude affected or motivated you? (Chủ đề MỚI) (Kể về một điều bất ngờ ai đó đã làm cho bạn, khiến bạn cảm thấy vui vẻ hoặc biết ơn. Cảm xúc đó đã tác động hoặc truyền động lực cho bạn như thế nào?)
- Discuss an accomplishment, event, or realization that sparked a period of personal growth and a new understanding of yourself or others. (Chia sẻ về một thành tựu, sự kiện hoặc nhận thức đã đánh dấu một bước trưởng thành và giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân hoặc người khác.)
- Describe a topic, idea, or concept you find so engaging that it makes you lose all track of time. Why does it captivate you? What or who do you turn to when you want to learn more? (Hãy mô tả một chủ đề, ý tưởng hoặc khái niệm khiến bạn say mê đến mức quên cả thời gian. Vì sao nó cuốn hút bạn? Khi muốn tìm hiểu thêm, bạn sẽ tìm đến ai hoặc điều gì?)
- Share an essay on any topic of your choice. It can be one you’ve already written, one that responds to a different prompt, or one of your own design. (Chia sẻ một bài luận về bất kỳ chủ đề nào bạn muốn. Đó có thể là một bài bạn đã viết trước đó, một bài viết với đề bài khác, hoặc một chủ đề do chính bạn tạo ra.)
Bạn có thể đọc thêm phân tích chi tiết về từng chủ đề luận tại bài viết này. Bài luận Common App có giới hạn tối đa 650 từ – tức khoảng 1,3 trang nếu viết cách dòng đơn, hoặc 2,6 trang nếu viết cách dòng đôi. Với dung lượng này, mỗi từ ngữ đều phải được sử dụng một cách cẩn trọng để tạo nên một bài viết độc đáo, thể hiện được cá tính của bạn.
Quá trình viết bài luận có thể chia thành 4 bước quan trọng:
- Lên ý tưởng (Brainstorming)
- Viết tự do (Freewriting)
- Hoàn thiện bài viết (Writing)
- Chỉnh sửa & phản hồi (Review)
Bước 1: Lên ý tưởng (Brainstorming)
Khi bắt đầu suy nghĩ về bài luận, bạn có thể chọn giữa hai cách: lên ý tưởng chung chung mà không cần chọn đề bài ngay từ đầu, hoặc tìm ý tưởng phù hợp theo từng đề bài. Tùy theo sở thích cá nhân, bạn có thể chọn cách tiếp cận phù hợp nhất.
Nếu muốn thử cách thứ nhất, một mẹo hữu ích là đừng vội đọc đề bài trước mà hãy dành thời gian khám phá những câu chuyện của riêng mình. Để làm được điều này, hãy tự trả lời 4 câu hỏi sau:
- Bạn là ai? – Câu hỏi này giúp bạn hiểu rõ hơn về tính cách và xuất thân của mình.
- Điều gì đã tạo nên con người bạn hôm nay? – Câu hỏi này giúp bạn nhìn lại hành trình trưởng thành và những trải nghiệm quan trọng đã ảnh hưởng đến con người bạn.
- Điều gì khiến bạn trở nên khác biệt? – Đây thường là câu hỏi khó nhất với đa số học sinh. Bạn cần đào sâu vào những trải nghiệm cá nhân để tìm ra điểm độc đáo của mình. Đó có thể là sự kết hợp giữa tính cách, trải nghiệm, cách suy nghĩ và sở thích của bạn.
- Bạn thực sự quan tâm đến điều gì? – Câu hỏi này giúp bạn xác định những lĩnh vực mà bạn đam mê và có chuyên môn, từ đó tạo lợi thế khi viết bài luận.
Sau khi trả lời những câu hỏi trên, bạn sẽ nhận thấy một số chủ đề chính xuất hiện trong câu trả lời của mình. Dưới đây là một ví dụ về cách áp dụng phương pháp này:
- Bạn là ai?
Mình là học sinh thế hệ đầu tiên trong gia đình theo học đại học, lớn lên ở một thị trấn nhỏ. Quan điểm sống của mình chịu ảnh hưởng nhiều từ quan niệm tôn giáo của gia đình, đặc biệt là việc kết hôn khi đủ 18 tuổi. Nhưng mình tin rằng thế giới rộng lớn hơn rất nhiều và mình muốn được khám phá, vươn xa hơn sau khi tốt nghiệp trung học.
- Điều gì đã tạo nên con người bạn hôm nay?
Từ nhỏ, dường như mọi thứ đã được sắp đặt sẵn cho mình. Nhưng khi có cơ hội trò chuyện với các bạn học sinh trao đổi từ Úc, mình nhận ra rằng dù cùng độ tuổi, mỗi người lại có góc nhìn rất khác về thế giới. Điều đó khiến mình tò mò về những yếu tố tác động đến suy nghĩ và hành vi của con người.
- Điều gì khiến bạn khác biệt?
Mình may mắn nhận ra niềm yêu thích tâm lý học từ sớm, thông qua những cuộc trò chuyện với nhiều kiểu người khác nhau. Mình cảm thấy thích thú khi được nói chuyện với nhiều người và cũng vô thức thay đổi cách nói chuyện tùy vào từng đối tượng.
- Bạn quan tâm nhất đến điều gì?
Mình đặc biệt hứng thú với các vấn đề tâm lý học và đã chủ động tìm hiểu thông qua các chương trình thực tập, nghiên cứu cá nhân và các dự án cộng đồng.
Từ những câu trả lời trên, có thể thấy rằng bạn học sinh này có niềm đam mê với tâm lý học – nghiên cứu về hành vi con người, xuất phát từ cơ hội tiếp xúc với những góc nhìn đa dạng trên thế giới. Trong bài luận, bạn ấy có thể khai thác sâu hơn về tác động của kỳ vọng tôn giáo trong gia đình lên quan điểm sống của mình, và cách những quan niệm này cản trở sự phát triển cá nhân và độc lập. Ngoài ra, bạn ấy cũng có thể mô tả về mảng tâm lý học mà mình yêu thích nhất và mong muốn được khám phá thêm về lĩnh vực này như thế nào. Khi bắt đầu viết, bạn sẽ có cái nhìn rõ ràng hơn về tư duy của chính mình, từ đó sắp xếp ý tưởng một cách mạch lạc để tạo nên một bài luận Common App thật thuyết phục.
Nếu bạn chọn cách thứ hai – lên ý tưởng theo từng đề bài hoặc đề bài mà bạn quan tâm nhất, thì một chiến lược hiệu quả là vẽ sơ đồ tư duy dựa trên 5 câu hỏi: Tại sao, Cái gì, Như thế nào, Khi nào, và Ở đâu?
Hãy cùng thử áp dụng cách này với một đề bài cụ thể:
“Một số học sinh có xuất thân, bản sắc, sở thích hoặc tài năng quan trọng đến mức họ tin rằng hồ sơ ứng tuyển của mình sẽ không thể hoàn chỉnh nếu thiếu đi điều đó.”
Ví dụ: Mình là học sinh thế hệ đầu tiên trong gia đình gốc Á có niềm đam mê với tâm lý học.
- Tại sao? – Tại sao bạn yêu thích tâm lý học?
Mình lớn lên trong một gia đình truyền thống châu Á nhưng lại sống trong môi trường Mỹ. Từ nhỏ, mình luôn thắc mắc tại sao bố mẹ không thể hiện tình cảm với mình như phụ huynh của các bạn cùng trang lứa. Mình muốn hiểu điều gì đã ảnh hưởng đến hành vi của họ, thay vì so sánh bố mẹ mình với các bậc phụ huynh Mỹ.
- Cái gì? – Bạn đã gặp những thử thách nào?
Bố mẹ phản đối việc mình theo học tâm lý học vì họ muốn mình chọn một ngành “thực tế” và danh giá hơn như Khoa học Máy tính, Điều dưỡng, Kỹ thuật, Dược hoặc theo hướng Y khoa/Luật. Mình hiểu lý do cho mong muốn của bố mẹ vì mình là người đầu tiên trong gia đình được học đại học. Nhưng mình cũng muốn thuyết phục họ hiểu và ủng hộ đam mê của mình.
- Như thế nào? – Bạn đã làm gì để theo đuổi đam mê?
Khi nhận ra niềm yêu thích với tâm lý học, mình đã đăng ký các lớp học liên quan ở trường và chủ động liên hệ với một trường đại học địa phương để tìm cơ hội tham gia nghiên cứu, từ đó khám phá thêm về các nhánh của ngành này mà mình muốn theo đuổi.
- Ở đâu?- Bạn hình dung mình sẽ ở đâu trong 5 năm tới?
Trong 5 năm tới, mình muốn tiếp tục nghiên cứu về tâm lý học, đặc biệt là tâm lý học gia đình và phát triển.
Bạn hoàn toàn có thể đào sâu hơn bằng cách đặt thêm nhiều câu hỏi xuất phát từ những câu trả lời ban đầu. Điều này giúp bạn khám phá điểm độc đáo của mình và lý do tại sao bạn nên đưa câu chuyện này vào hồ sơ Common App. Nếu cảm thấy bí ý tưởng, hãy thử hỏi ý kiến bạn bè hoặc người thân – đôi khi họ sẽ giúp bạn nhìn thấy những điều đặc biệt mà chính bạn chưa nhận ra!
Bước 2: Viết tự do
Viết tự do có lẽ là phần thú vị nhất trong quá trình viết bài luận, vì bạn có thể viết về bất cứ điều gì mình muốn, không cần quá trau chuốt hay gò ép bản thân theo một khuôn mẫu nhất định. Đây là bước giúp bạn làm quen với việc ghi chép suy nghĩ một cách tự nhiên, không bị áp lực phải viết hay ngay từ đầu.
Chúng mình khuyến khích bạn viết tay thay vì gõ trên máy tính. Giáo sư Edouard Gentaz, chuyên gia tâm lý học phát triển tại Đại học Geneva, cho rằng: “Viết tay là một nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi nhiều kỹ năng khác nhau – cảm nhận bút và giấy, điều khiển chuyển động khi viết và suy nghĩ định hướng cho nét chữ.” Ngoài ra, theo nền tảng Masterclass: “Viết tay giúp bạn có sự linh hoạt về mặt hình ảnh và dễ dàng kết nối các ý tưởng, bạn có thể phác thảo sơ đồ, vẽ sơ đồ tư duy hoặc trình bày ý tưởng theo cách trực quan hơn.” Viết tay không có nút “Xóa”, nên bạn sẽ thấy mình băn khoăn ở đâu và có thể đào sâu vào những suy nghĩ chưa rõ ràng đó.
Viết tự do không có nghĩa là bạn phải ngồi lì 5 tiếng đồng hồ để tìm ra một ý tưởng đắt giá. Chỉ cần 10-30 phút mỗi ngày, bạn có thể viết bất cứ điều gì hiện lên trong đầu, không bị áp lực phải viết thật hay, thật đặc biệt. Một phương pháp hữu ích là đặt hẹn giờ 10 phút và viết liên tục cho đến khi đồng hồ đổ chuông. Trong khoảng thời gian này, hãy để mọi suy nghĩ trôi chảy một cách tự nhiên, không cần phải dừng lại để chỉnh sửa. Bạn có thể viết về: điều mình yêu thích, mình là ai?, những thử thách mà mình đã trải qua, v.v.
Sau khi viết xong, đừng vội đọc lại hay chỉnh sửa. Vì đây mới chỉ là những ý tưởng thô sơ, nếu chỉnh sửa ngay từ đầu, bạn sẽ mất nhiều thời gian và dễ bị cản trở dòng suy nghĩ. Hãy duy trì thói quen này mỗi ngày trong một tuần, rồi sau đó đọc lại tất cả. Lúc đó, bạn sẽ thấy những ý tưởng nổi bật nhất để phát triển thành bài luận chính thức.
Bước 3: Viết bài
Sau khi hoàn thành bước viết tự do, bây giờ là lúc sắp xếp lại ý tưởng và biến chúng thành một bài luận hoàn chỉnh. Khi bạn đã xác định được những điểm quan trọng nhất muốn đề cập, hãy chọn đề bài phù hợp nhất trong số các đề Common App.
Trước khi bắt đầu viết, hãy tham khảo một số mẹo sau đây để viết một bài luận thật ấn tượng mạnh nhé
- Đừng cố nhồi nhét tất cả vào 650 từ
650 từ không đủ để kể toàn bộ câu chuyện cuộc đời bạn, và nếu bạn cố gắng làm vậy, bài luận sẽ trở nên rời rạc, thiếu trọng tâm và không đọng lại ấn tượng sâu sắc. Hãy coi bài luận như một cuộc trò chuyện đầu tiên khi networking – mục tiêu không phải là kể hết mọi thứ, mà là tạo ấn tượng mạnh, khiến người đối diện muốn tìm hiểu thêm về bạn. Vậy nên, thay vì cố gắng nói về mọi khía cạnh của bản thân, hãy chọn một câu chuyện hoặc sự kiện thật sự có ý nghĩa, phản ánh rõ nét bạn là ai, bạn đã trưởng thành như thế nào, và điều gì khiến bạn khác biệt.
- “Show, Don’t Tell” – Hãy để câu chuyện tự lên tiếng
Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất khi viết bài luận là “Show, don’t tell” – hãy kể chuyện bằng hình ảnh và cảm xúc thay vì chỉ mô tả đơn thuần. Nhà văn Anton Chekhov từng nói: “Đừng nói với tôi rằng ánh trăng đang chiếu sáng. Hãy cho tôi thấy ánh sáng phản chiếu trên mảnh kính vỡ.” Thay vì kể lại một sự kiện theo cách đơn thuần, hãy vẽ lên một bức tranh sống động qua những chi tiết cụ thể và khiến người đọc như đang sống trong câu truyện đấy.
Ví dụ từ Reedsy Blog:
Cách kể thông thường (Telling): Michael rất sợ bóng tối.
Cách kể lôi cuốn hơn (Showing): Khi mẹ tắt đèn và rời khỏi phòng, Michael căng cứng người. Cậu thu mình dưới lớp chăn, siết chặt ga giường, nín thở khi làn gió nhẹ lướt qua tấm rèm cửa.
- Mọi thứ phải xoay quanh BẠN!
Một lỗi phổ biến mà nhiều học sinh mắc phải là tập trung quá nhiều vào sự kiện và diễn biến, mà quên đi cảm xúc và sự phát triển của chính mình. Bạn có thể viết về sự kiện quan trọng và chỉ ra nó đã ảnh hưởng đến bạn như thế nào. Tuy nhiên, đừng quên nêu bật cảm xúc của bản thân, hãy tạo nên một bức tranh chi tiết để người đọc hiểu được con người bạn. Sau khi viết xong bản nháp đầu tiên, hãy thử đóng vai là một giám khảo tuyển sinh và tự đánh giá những điểm nổi bật về người viết được thể hiện trong bài luận này.
Bước 4: Chỉnh sửa (Review)
Trước khi gửi bài luận của bạn đi, đừng quên bước quan trọng nhất – đánh giá và chỉnh sửa. Một bài luận hoàn hảo không chỉ cần nội dung hay mà còn phải rõ ràng, mạch lạc và không có lỗi ngữ pháp. Hãy thực hiện quy trình review theo hai cấp độ:
- Big Picture Review – Xem lại tổng thể bài luận: Trước khi đi vào các chi tiết nhỏ, hãy đảm bảo rằng bài luận của bạn có một chủ đề hoặc thông điệp rõ ràng, người đọc có thể hiểu được điều bạn đang muốn nói.
- Detailed Review – Chỉnh sửa chi tiết: Sau khi đảm bảo bài luận có nội dung tốt, hãy kiểm tra lỗi ngữ pháp, chính tả, dấu câu; cách dùng từ có tự nhiên và phù hợp không; v.v. Bạn không cần phải dùng các từ ngữ hoa mỹ, nhưng hãy đảm bảo bài luận của mình có logic chặt chẽ và không sai ngữ pháp.
Sau khi tự review, bạn có thể gửi bài luận của mình để nhận feedback. Việc nhờ người khác review bài thật sự vô cùng quan trọng, vì họ sẽ đưa cho bạn những nhận xét và lời khuyên quý giá đó. Bạn nên gửi bài luận của mình cho hai nhóm người: người có kinh nghiệm viết lách và người hiểu rõ bạn. Bạn cũng không nên gửi bài cho quá nhiều người vì quá nhiều ý kiến có thể khiến bạn bối rối và mất đi giọng văn riêng của mình.
Đây là bốn bước quan trọng sẽ giúp bạn cải thiện đáng kể quá trình viết bài luận Common App. Tùy vào giới hạn thời gian, bạn có thể cần đẩy nhanh một hoặc hai bước, nhưng hãy đảm bảo thực hiện đầy đủ từng bước để có một bài luận thật mạnh mẽ và nổi bật. Chúng mình bạn sẽ thể hiện được cá tính và hoài bão sẽ tỏa sáng qua bài luận. Chúc bạn may mắn!
Đọc thêm:
Viết Học Thuật (Academic Writing)
Khóa học này nhằm mục đích giúp sinh viên phát triển kỹ năng viết mạnh mẽ bằng cách học cách viết và sửa ba bài luận có tính thuyết phục, lập luận và tường thuật. Sinh viên sẽ học cách viết, trích dẫn và tránh những lỗi thường gặp trong bài viết học thuật. Trước khi bắt đầu quá trình viết, sinh viên cũng sẽ học cách chú thích và ghi chú để giúp họ viết một bài báo.
Luyện Thi Viết Học Thuật HIR (HIR Academic Writing Contest Prep)
Trong chương trình này, học viên có thể chọn giữa hai lĩnh vực của Cuộc Thi Viết HIR: Kinh Tế Kinh Doanh hoặc Chính Trị Lịch Sử. Cuộc thi HIR Writing Contest là một sân chơi học thuật toàn cầu do tạp chí Harvard International Review tổ chức, nơi các học sinh trung học từ khắp nơi trên thế giới nộp bài luận ngắn về các vấn đề quốc tế.
