Hướng Dẫn Tham Gia Cuộc Thi Viết YoungArts

Hiểu rõ điều giám khảo thật sự tìm kiếm

Ở phần trước, chúng ta đã nhắc đến bốn yếu tố mà ban giám khảo đánh giá trong một bài viết: khả năng sử dụng ngôn ngữ, giọng văn cá nhân, tư duy độc đáo và tổng thể chất lượng của tác phẩm. Nhưng những tiêu chí đó thực sự có ý nghĩa gì khi bạn bắt tay vào viết?

Trước hết, hai yếu tố quan trọng cần tập trung là kết cấu và kỹ thuật viết. Điều này có nghĩa là bạn cần đảm bảo bài viết của mình có một trọng tâm rõ ràng và mục đích cụ thể. Trọng tâm chính là ý tưởng chủ đạo mà bạn muốn truyền tải. Khi bài viết có trọng tâm vững chắc, người đọc sẽ dễ dàng hiểu thông điệp bạn muốn chia sẻ, theo dõi được mạch suy nghĩ và lập luận của bạn.

Đại học Vanderbilt đã gợi ý một vài cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả giúp học sinh xây dựng trọng tâm và cấu trúc câu chuyện:

• Lập danh sách ý tưởng (Listing): Trước tiên, hãy xác định ý tưởng lớn mà bạn muốn khai thác. Sau đó, liệt kê tất cả những gì có liên quan hoặc gắn kết với ý tưởng đó. Càng đi vào chi tiết, bạn sẽ càng dễ thu hẹp chủ đề và xây dựng được dàn ý cụ thể hơn.
• Lập dàn bài (Outlining): Nếu bạn đã có chủ đề nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu, thì việc lên dàn ý hoặc vẽ sơ đồ tư duy sẽ giúp bạn hình dung được dòng chảy của câu chuyện trước khi viết.
• Sơ đồ bản nháp (Draft Map): Khi đã có bản nháp đầu tiên, bạn có thể kiểm tra lại bố cục bằng cách đánh dấu từng ý chính, xác định nội dung chính của từng đoạn và sắp xếp chúng vào các phần phù hợp. Nếu có đoạn nào bị lạc chủ đề, bạn có thể gắn nhãn khác.

Ngoài trọng tâm và cấu trúc, đừng quên kiểm tra lại ngữ pháp và cách dùng từ. Cách lựa chọn từ vựng tuy nghe giống ngữ pháp, nhưng thực tế nó liên quan đến việc bạn có đang dùng đúng ngữ cảnh hay không. Bạn có thể dùng các công cụ hỗ trợ như Grammarly, hoặc đơn giản hơn là nhờ bạn bè, thầy cô hoặc người thân xem lại bài để góp ý về các lỗi ngữ pháp và cách dùng từ. Việc chọn từ đúng và viết đúng ngữ pháp không chỉ giúp bạn truyền đạt ý tưởng rõ ràng hơn, mà còn tạo nên một trải nghiệm đọc dễ chịu và thuyết phục hơn đối với giám khảo.

Yếu tố thứ hai giám khảo đánh giá là giọng văn cá nhân. Giọng văn cá nhân là điều không thể học được qua kỹ thuật viết đơn thuần. Mỗi tác giả đều có một chất riêng, một cách kể chuyện đặc trưng thể hiện qua cách miêu tả khung cảnh, dẫn dắt sự kiện, v.v.

Chất giọng riêng của bạn sẽ đến từ chính những trải nghiệm sống. Hãy bắt đầu bằng việc kể lại những câu chuyện cá nhân và luyện tập dần dần. Một hoạt động thú vị được tổ chức YoungArts khuyến khích học sinh thử là “Cây Viết” (Writing Tree). Bằng cách suy nghĩ và trò chuyện về những người đã ảnh hưởng đến hành trình nghệ thuật của mình, bạn sẽ dần khám phá ra điều gì tạo nên bản sắc trong văn phong của bạn – từ sở thích, quan điểm đến lựa chọn nghệ thuật.

Khi tìm hiểu về những người truyền cảm hứng cho bạn, bạn có thể tự đặt ra một số câu hỏi như sau:

• Ai?: Họ tên là gì? Họ sinh ra ở đâu? Có điều gì đặc biệt trong gia đình hoặc xuất thân của họ?
• Ở đâu?: Gốc gác địa lý hoặc văn hoá của họ là gì, và điều đó đã ảnh hưởng đến tác phẩm của họ như thế nào?
• Khi nào? Tác phẩm của họ được công nhận vào thời điểm nào?
• Bằng cách nào?: Những sáng tác của họ phản ánh điều gì về thời đại mà họ đang sống hoặc viết về?