Các công cụ hỗ trợ kỹ năng viết bằng AI hiện nay xuất hiện ở khắp mọi nơi. Từ ChatGPT đến Grammarly, học sinh thường sử dụng các công cụ này cho bài luận, chuẩn bị cho các bài tranh biện, viết sáng tạo, và thậm chí là viết nội dung cho mạng xã hội. AI chắc chắn có thể giúp tiết kiệm thời gian, nhưng nếu bạn để AI làm hộ tất cả mọi thứ, bài viết của bạn sẽ mất đi “chất” riêng. Thay vì giữ được phong cách viết cá nhân, bài viết của bạn sẽ nghe giống như tất cả các bài viết khác được tạo bằng AI.
Khám Phá Sức Mạnh Của AI Trong Học Tập Và Viết Lách
Giọng văn độc đáo của bạn chính là điều khiến bài viết trở nên nổi bật. Nó là minh chứng cho góc nhìn, trải nghiệm, và cách tư duy của bạn khi diễn đạt ý tưởng. Trong hồ sơ ứng tuyển đại học, hội đồng tuyển sinh luôn tìm kiếm tiếng nói riêng của thí sinh, bởi đó là yếu tố thể hiện sự chân thật và cá tính giữa hàng ngàn bộ hồ sơ tương tự nhau.
Điều Gì Khiến Một Bài Viết Nghe “Giống AI”?
Giọng văn của bạn là cách cá tính của bạn được thể hiện trên trang giấy. Giọng văn là nhịp điệu câu chữ, cách lựa chọn từ ngữ và cách bạn kể một câu chuyện.
Hãy tưởng tượng hai phiên bản của cùng một suy nghĩ:
Phiên bản AI: “Bộ phim rất giải trí và mang một thông điệp mạnh mẽ.”
Phiên bản của bạn: “Bộ phim đó khiến tôi vừa cười, vừa khóc, vừa phải tự vấn lại những lựa chọn trong cuộc đời mình, tất cả chỉ trong hai tiếng đồng hồ.”
Cả hai câu đều thể hiện rằng bộ phim hay. Nhưng hãy để ý cảm giác mà chúng mang lại: câu thứ nhất nghe khá “phẳng”, giống như phần mô tả ở mặt sau của một đĩa DVD hoặc phần giới thiệu tập phim trên Netflix. Câu thứ hai thì có “sự kết nối”. Nó chứa những cảm xúc rất con người và dễ gây ấn tượng. Nó nghe giống như bạn đang chia sẻ với một người bạn.
AI có thể ghép các từ lại với nhau rất nhanh và thậm chí sắp xếp chúng theo cách nghe có vẻ mạch lạc, trau chuốt. Nhưng vì không có trải nghiệm sống, AI không thể thật sự “cảm nhận”. Nó không biết cảm giác bước ra khỏi rạp với đầu óc quay cuồng hay cười đến đau bụng là như thế nào. Chính khoảng trống đó là nơi giọng văn riêng của bạn được tỏa sáng.
Giọng Văn Cá Nhân Chính Là Điều Khiến Bạn Nổi Bật
Ở trường học, giáo viên dạy viết không chỉ kiểm tra xem ngữ pháp của bạn có hoàn hảo hay chưa. Họ lắng nghe giọng văn của bạn, cách mà bạn kết nối câu chữ và ý tưởng lại với nhau. Điều họ trân trọng nhất là quá trình bạn trưởng thành với tư cách một tác giả: cách bạn tiếp nhận phản hồi, thử nghiệm những phong cách mới và diễn đạt suy nghĩ ngày càng rõ ràng hơn qua từng bản thảo. Việc phát triển giọng văn và học hỏi trong quá trình viết quan trọng hơn rất nhiều so với việc chỉ tạo ra một bài luận đúng ngữ pháp một cách máy móc.
Trong hồ sơ ứng tuyển đại học, giọng văn và phong cách viết của bạn chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt. Hãy tưởng tượng một cán bộ tuyển sinh đang đọc đến bài luận thứ 200 trong ngày. Một câu trả lời trau chuốt nhưng chung chung rất có thể khiến họ buồn ngủ. Nhưng chỉ cần một câu văn nghe như “chỉ bạn mới có thể viết ra” thôi, sẽ khiến họ phải dừng lại, và đó chính là cơ hội để bạn được cân nhắc vào ngôi trường mơ ước của mình.
Trong các dự án sáng tạo, giọng văn của bạn là điều khiến người đọc phải khựng lại giữa chừng vì những gì bạn viết “chạm” đúng cảm xúc của họ. Trong cuộc sống, giọng văn của bạn là cách bạn dẫn dắt một cuộc họp, viết một email mà người khác thực sự muốn đọc, hay trình bày một ý tưởng với sự tự tin. Nhà tuyển dụng, bạn bè, thậm chí là đồng nghiệp đều sẽ nhận ra khi lời nói của bạn trở nên chân thật thay vì mang cảm giác máy móc, vô hồn.
AI Trong Viết Lách
Một mặt, AI có thể là công cụ tuyệt vời, nhưng nó phát huy hiệu quả nhất khi giúp bạn tìm thấy và tập trung vào giọng văn riêng của mình. Khi được sử dụng đúng cách, AI có thể trở thành huấn luyện viên hoặc cộng sự. Nó có thể gợi ý thêm ý tưởng, trau chuốt câu chữ, và chỉ ra những cách mới để giải thích ý tưởng mà không làm thay đổi phong cách viết của bạn. Hãy nghĩ đến AI như một công cụ giúp bạn lên ý tưởng cho chủ đề bài viết, kiểm tra ngữ pháp một cách tinh tế, và đề xuất những cách tiếp cận khác nhau để giải thích một vấn đề.
Mặt khác, phụ thuộc quá nhiều vào AI có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng. Nó có thể làm thay đổi giọng văn của bạn, đưa ra gợi ý không phù hợp, hoặc thậm chí cung cấp thông tin sai lệch. AI không nên trở thành “người viết hộ” bạn. Dù việc để AI viết hết bài luận hộ bạn có thể rất hấp dẫn nhưng như vậy là bạn đang bỏ lỡ cơ hội rèn luyện tư duy phản biện và phát triển khả năng biểu đạt cá nhân. Nó cũng làm cho bài viết trở nên “phẳng” và thiếu chiều sâu.
Vấn đề nghiêm trọng nhất là những sai sót mà AI có thể mắc phải. Dù là robot được lập trình chính xác để đưa ra thông tin đúng, AI vẫn có thể tạo ra nội dung sai, gây hiểu lầm, hoặc thậm chí là các liên kết giả và dữ liệu nghiên cứu bịa đặt. Cuối cùng, chính bạn mới là người quyết định thông tin nào là chính xác, phù hợp và nên giữ trong bài viết của mình.
Sức mạnh thực sự đến khi bạn sử dụng AI như một trợ thủ, để bạn có thể tập trung vào phần sáng tạo và kiểm soát cách thể hiện bản thân, từ đó tìm ra giọng văn riêng của mình
Cách Giữ Giọng Văn Cá Nhân Khi Dùng AI
Giả sử bạn phải viết phân tích về cuốn sách nổi tiếng The Great Gatsby. Hãy xem cách bạn có thể tận dụng AI một cách tối đa.
1. Bắt đầu với ý tưởng của chính bạn
Hãy viết một bản nháp trước, ghi lại tất cả những gì bạn nghĩ ra trên giấy. Sau đó, đưa vào AI và yêu cầu nó sắp xếp lại hoặc phát triển những ý tưởng bạn đã viết ra, thay vì ra lệnh viết toàn bộ bài từ đầu.
Ví dụ:
“Jay Gatsby điên cuồng theo đuổi thứ mà anh ta không bao giờ có được. Như thể anh sống trong quá khứ và từ chối bước tiếp. Anh theo đuổi mọi thứ như muốn đổi lấy thứ mà anh sẽ không bao giờ có.”
Bạn có thể hỏi AI:
“Đây là đoạn phân tích The Great Gatsby của tôi. Với tư cách là một chuyên gia viết lách, bạn có thể đưa ra một số luận điểm mà tôi có thể đào sâu để hỗ trợ luận đề không?”
2. Hướng dẫn AI về phong cách của bạn
AI sẽ làm theo hướng dẫn. Hãy nói rõ mong muốn của bạn về bài viết.
Mẹo: Tạo một ghi chú về phong cách viết của bản thân, ví dụ: “Câu ngắn, giọng thân thiện, pha chút hài hước,” và nhắc AI tuân theo mỗi lần sử dụng.
Ví dụ:
“Làm cho đoạn này giống như học sinh trung học đang giải thích cho bạn bè nghe,” hoặc “Giữ giọng vui nhộn, có chút hài hước.”
3. Thử nghiệm “Đọc to”
Đọc to bản nháp AI tạo ra. Nó có nghe giống như điều bạn thực sự sẽ nói không? Nếu không, đánh dấu các phần cứng nhắc và viết lại.
Ví dụ:
AI: “The novel exemplifies themes of resilience and courage.”
Bạn: “The novel shows how people bounce back when life gets messy.” (“Cuốn tiểu thuyết cho thấy con người có thể đứng dậy và vượt qua khi cuộc sống trở nên rối ren.”)
4. Giữ những nét riêng của bạn
Những nét riêng này làm cho bài viết của bạn trở nên đáng nhớ. Bạn có thể thường thích thêm các so sánh hài hước, câu hỏi tu từ, hoặc những khoảng dừng đầy kịch tính trong bài viết của mình. Đừng để AI bỏ qua những chi tiết đó và lấy mất sự sáng tạo cá nhân của bạn!
Ví dụ:
AI: “It was a difficult journey.”
Bạn: “Let’s just say the journey made me question all my life choices twice.”
5. Pha trộn, đừng sao chép
Hãy coi kết quả AI như nguyên liệu thô. Lấy những gì hữu ích, viết lại những gì không phù hợp, và thêm dấu ấn riêng của bạn. Phiên bản cuối cùng nên cảm giác như một bản tổng hoà của các ý tưởng.
Bản nháp đầu tiên (ý tưởng thô):
“Jay Gatsby is basically obsessed with chasing something he can’t ever have. It’s like he’s living in the past and refusing to move on.”
Gợi ý của AI:
“Jay Gatsby represents the futility of attempting to recapture the past, highlighting the human struggle with idealism and reality.”
Phiên bản cuối cùng pha trộn:
“Jay Gatsby represents an obsession with chasing the past. He is stuck in a dream and refuses to move on.”
Tham gia lớp học Sử Dụng AI Có Trách Nhiệm trong Học Thuật và Viết Tiếng Anh của Aralia
Muốn học cách sử dụng AI một cách an toàn, đạo đức và hiệu quả trong việc viết lách? Hãy tham gia lớp Sử Dụng AI Có Trách Nhiệm trong Học Thuật và Viết Tiếng Anh của Aralia để nắm vững các chiến lược thông minh giúp bảo vệ quyền riêng tư đồng thời nâng cao kỹ năng viết của bạn.
Sử Dụng AI Có Trách Nhiệm Trong Viết Văn Học Thuật Và Viết Tiếng Anh
Khóa học “Sử Dụng AI Có Trách Nhiệm trong Viết Văn Học Thuật và Viết Tiếng Anh” được thiết kế để dạy học sinh cách tích hợp các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) vào quá trình viết văn học thuật và tiếng Anh của mình một cách có trách nhiệm, hiệu quả và không vi phạm quy định về đạo văn.
