80% Học sinh Aralia đạt giải thưởng tại các cuộc thi quốc tế danh giá!
Psychology Là Gì? Ngành Học Tâm Lý Học Tại Đại Học
Psychology là gì?
Tâm lý học (Psychology) là ngành khoa học nghiên cứu về tâm trí, hành vi và quá trình nhận thức của con người. Các nhà tâm lý học không chỉ tìm hiểu cách con người suy nghĩ, cảm nhận, học hỏi và hành động, mà còn phát triển những phương pháp ứng dụng để giúp cải thiện sức khỏe tinh thần, mối quan hệ xã hội và năng suất lao động.
Ngành Tâm lý học
Theo khảo sát năm 2023 của StudentChoice, Tâm lý học nằm trong top 3 ngành học được sinh viên đại học tại Mỹ lựa chọn nhiều nhất. Đây là ngành học tổng quát, giúp người học phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp và nghiên cứu, những kỹ năng có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau.
Tâm lý học là một lĩnh vực đa dạng và liên ngành. Sinh viên ngành này sẽ học cách phát triển, kiểm chứng và ứng dụng các lý thuyết tâm lý thông qua nghiên cứu thực nghiệm. Các nhà tâm lý học có thể làm việc độc lập hoặc hợp tác với nhiều chuyên gia khác như bác sĩ, luật sư, kỹ sư, giáo viên hay nhà hoạch định chính sách trong nhiều môi trường khác nhau: từ phòng thí nghiệm, bệnh viện, trường học, tòa án, cho đến các tổ chức cộng đồng hoặc doanh nghiệp.
Tại bậc đại học, Psychology là một ngành học linh hoạt, giúp sinh viên chuẩn bị nền tảng cho nhiều con đường nghề nghiệp hoặc các chương trình sau đại học trong lĩnh vực tâm lý, giáo dục, y học, luật hay kinh doanh. Sinh viên ngành này sẽ học phương pháp nghiên cứu, kỹ năng phân tích dữ liệu, tư duy phản biện và kỹ năng viết theo chuẩn APA (American Psychological Association). Họ cũng sẽ tìm hiểu lịch sử hình thành ngành tâm lý học và các lý thuyết nổi bật của những nhà khoa học như Sigmund Freud, Albert Bandura, Ivan Pavlov, Wilhelm Wundt, những người đặt nền móng cho khoa học tâm lý hiện đại.
Ngành Tâm Lý Học Tại Đại Học Sẽ Học Những Môn Nào?
Sinh viên ngành Tâm lý học thường bắt đầu với các môn học cơ bản như:
- General Psychology (Tổng quan Tâm lý học): tìm hiểu về các lĩnh vực chính, lịch sử hình thành và mối quan hệ giữa não bộ, hành vi và trải nghiệm.
- Research Methods & Statistical Methods in Psychology (Phương pháp nghiên cứu và Thống kê trong Tâm lý học): trang bị kỹ năng thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo lường và phân tích dữ liệu hành vi.
- Laboratory Courses (Thực hành phòng thí nghiệm): thực hành tiến hành nghiên cứu và phân tích kết quả.
Sau khi nắm vững kiến thức nền tảng, sinh viên sẽ học chuyên sâu các lĩnh vực như:
- Developmental Psychology (Tâm lý học phát triển)
- Social Psychology (Tâm lý học xã hội)
- Learning & Behavior (Học tập và hành vi)
- Personality Theories (Các học thuyết về nhân cách)
- Clinical Psychology (Tâm lý học lâm sàng)
- Neuroscience (Khoa học thần kinh)
- Abnormal Psychology (Tâm lý học bất thường)
Nhiều trường đại học khuyến khích sinh viên thực hiện các đề tài nghiên cứu độc lập, giúp họ tích lũy kinh nghiệm học thuật thực tế để hỗ trợ định hướng nghề nghiệp tương lai hoặc phục vụ việc học tiếp lên cao học.
Để có cái nhìn cụ thể hơn về chương trình học của chuyên ngành Tâm lý học (Psychology Major) tại đại học, hãy cùng tham khảo chương trình học mẫu của Đại học Stanford (Stanford University), một trong những đại học hàng đầu tại Mỹ.
Chương trình học Tâm lý học tại Đại học Stanford
Các môn nền tảng (Prerequisite):
- PSYCH 1: Introduction to Psychology (Giới thiệu tổng quan về Tâm lý học)
- PSYCH 10: Introduction to Statistical Methods: Precalculus (Giới thiệu về các phương pháp thống kê trong Tâm lý học)
Nhóm môn A (Area A):
- PSYCH 30: Introduction to Perception (Nhập môn về nhận thức)
- PSYCH 35: Minds and Machines (Tâm trí và máy móc)
- PSYCH 45: Introduction to Learning and Memory (Học tập và trí nhớ)
- PSYCH 50: Introduction to Cognitive Neuroscience (Nhập môn khoa học thần kinh nhận thức)
Nhóm môn B (Area B):
- PSYCH 60: Introduction to Developmental Psychology (Tâm lý học phát triển)
- PSYCH 70: Self and Society: Introduction to Social Psychology (Cái tôi và xã hội: Nhập môn Tâm lý học xã hội)
- PSYCH 75: Introduction to Cultural Psychology (Tâm lý học văn hóa)
- PSYCH 80: Introduction to Personality and Affective Science (Nhập môn về tính cách và cảm xúc)
- PSYCH 90: Introduction to Clinical Psychology: A Neuroscience Perspective (Tâm lý học lâm sàng dưới góc nhìn khoa học thần kinh)
- PSYCH 95: Introduction to Abnormal Psychology (Nhập môn Tâm lý học bất thường)
Yêu cầu thêm: 1 môn viết học thuật (Writing Course).
Nhìn vào chương trình học tại Stanford, có thể thấy ngành Tâm lý học yêu cầu sinh viên nắm vững các kiến thức nền tảng trong nhiều lĩnh vực như tâm lý học đại cương, thống kê, viết học thuật, và thực hành trong phòng thí nghiệm.
Ở bậc trung học, do chương trình thường chú trọng kiến thức tổng quát, nên các môn chuyên sâu về Tâm lý học có thể chưa được giảng dạy rộng rãi. Tuy nhiên, bạn có thể bắt đầu chuẩn bị cho ngành học này bằng cách chọn các môn học hỗ trợ như:
- AP Psychology hoặc Advanced Psychology: làm quen với các lĩnh vực cơ bản.
- Toán học (Calculus, Statistics): rèn luyện kỹ năng xử lý dữ liệu và phân tích định lượng.
- Sinh học (Biology): hiểu cơ sở thần kinh và sinh học của hành vi con người.
- Khoa học xã hội (Lịch sử, Xã hội học, Địa lý): giúp hiểu rõ bối cảnh văn hóa và xã hội trong hành vi con người.
- Ngữ văn và Viết học thuật (English, Academic Writing, Public Speaking): phát triển kỹ năng giao tiếp và trình bày nghiên cứu.
Để tìm hiểu cụ thể hơn về cách chuẩn bị cho chương trình học ngành Tâm lý học (Psychology) tại đại học, bạn có thể xem tại hướng dẫn này của Aralia.
Các Định Hướng Nghề Nghiệp Cho Ngành Tâm Lý Học
Ngành Tâm lý học (Psychology) mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp phong phú và đa dạng, phù hợp với những ai yêu thích trong việc tìm hiểu con người, hành vi, và quá trình tư duy. Tùy theo định hướng chuyên sâu và trình độ học vấn, sinh viên tốt nghiệp ngành Tâm lý học có thể lựa chọn làm việc trong lĩnh vực nghiên cứu, giáo dục, y tế, doanh nghiệp hay các tổ chức cộng đồng.
Để hành nghề như một nhà tâm lý học, nhà trị liệu, hoặc cố vấn tâm lý học học đường, các bạn học sinh cần tiếp tục học lên bậc cao học (thạc sĩ hoặc tiến sĩ) và thi chứng chỉ hành nghề theo quy định của từng bang hoặc quốc gia. Tuy nhiên, tấm bằng Cử nhân Tâm lý học cũng là nền tảng vững chắc giúp bạn mở rộng cơ hội ở các lĩnh vực có liên quan tới tâm lý học như luật, y học, kinh doanh, giáo dục, hoặc các ngành khoa học xã hội khác.
Các chuyên ngành trong Tâm lý học rất đa dạng, từ tâm lý học môi trường, tâm lý tội phạm, tâm lý trẻ em, công tác xã hội, phục hồi chức năng đến tâm lý học quân đội. Học sinh có thể lựa chọn lĩnh vực phù hợp với sở thích và định hướng nghề nghiệp của mình.
Luyện thi AP cùng giám khảo AP Mỹ
Các định hướng nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp cử nhân
Sau khi tốt nghiệp của nhân ngành Psychology bạn sẽ chưa đủ điều kiện để hành nghề như một nhà tâm lý học. Tuy nhiên, với bằng cử nhân tâm lý học, bạn sẽ có cơ hội làm việc trong những vị trí sau:
1. Tư vấn tâm lý (Counseling)
Các nhà tư vấn (counselors) giúp đỡ những người gặp vấn đề về hành vi hoặc nghiện ngập thông qua trị liệu, định hướng và hỗ trợ tinh thần. Họ có thể làm việc tại trung tâm sức khỏe cộng đồng, cơ sở cai nghiện, trường học hoặc các chương trình hỗ trợ nhân viên.
Yêu cầu: Một số vị trí tư vấn có thể yêu cầu chứng chỉ hành nghề hoặc bằng thạc sĩ, tùy theo quy định từng bang. Tuy nhiên, bạn có thể bắt đầu với bằng cử nhân nếu theo hướng hỗ trợ hành vi hoặc tư vấn cơ bản.
2. Công tác xã hội (Social Services)
Kiến thức về hành vi con người, động lực, và kỹ năng phỏng vấn giúp sinh viên Tâm lý học dễ dàng làm quen với các vị trí trong lĩnh vực công tác xã hội. Bạn có thể đảm nhận vai trò như chuyên viên quản lý hồ sơ (case manager), trợ lý dịch vụ xã hội hoặc chuyên viên bảo vệ trẻ em.
Yêu cầu: Bằng Cử nhân Tâm lý học thường đủ điều kiện cho các vị trí hành chính cơ bản. Nếu muốn hành nghề chuyên sâu trong lĩnh vực xã hội, bạn có thể học tiếp Thạc sĩ Công tác xã hội (Master of Social Work) để được cấp phép hành nghề.
3. Giáo dục (Education)
Kiến thức tâm lý học đặc biệt hữu ích cho giáo viên trong việc hiểu học sinh, xử lý hành vi và hỗ trợ sức khỏe tinh thần trong lớp học. Bạn có thể làm việc tại các trường từ mẫu giáo đến trung học.
Yêu cầu: Để giảng dạy tại trường công lập tại Mỹ, bạn cần có bằng cử nhân và chứng chỉ giảng dạy (teaching license). Bạn cũng có thể tham gia thêm các chương trình đào tạo sư phạm (teacher preparation program) để bổ sung kỹ năng chuyên môn.
4. Nhân sự (Human Resources)
Các chuyên viên nhân sự (HR) chịu trách nhiệm tuyển dụng, đánh giá, và xây dựng môi trường làm việc hiệu quả. Hiểu biết về hành vi con người giúp họ quản lý xung đột, tạo động lực và phát triển nhân viên tốt hơn.
Yêu cầu: Phần lớn vị trí nhân sự yêu cầu bằng cử nhân. Bạn nên kết hợp các môn học về quản trị kinh doanh, kế toán hoặc quản lý chứng chỉ chuyên môn như SHRM hoặc HRCI để tăng lợi thế cạnh tranh.
5. Tư pháp hình sự (Criminal Justice)
Lĩnh vực tư pháp hình sự đòi hỏi hiểu biết sâu sắc về hành vi tội phạm và tác động của tội phạm lên nạn nhân. Sinh viên Tâm lý học có thể làm việc với vai trò chuyên viên quản chế, tư vấn nạn nhân hoặc nhân viên quản lý hồ sơ vụ án.
Yêu cầu: Đa số vị trí trong ngành này cần hoàn thành chương trình huấn luyện và kiểm tra cấp bang hoặc liên bang. Các khóa học về Tâm lý tội phạm, hành vi bất thường, và thống kê hành vi sẽ là nền tảng tốt để chuẩn bị cho nghề nghiệp này.
Các định hướng nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp cao học
Việc học lên cao ở ngành Tâm lý học sẽ đem lại cho bạn nhiều cơ hội làm việc trong lĩnh vực chuyên môn chính của mình vì hầu hết các vị trí tư vấn tâm lý học lâm sàng đều yêu cầu bằng Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ. Sau khi hoàn thành bậc cao học và đạt chứng chỉ hành nghề, bạn có thể theo đuổi những lĩnh vực chuyên sâu hơn trong ngành Tâm lý học:
1. Tâm lý học lâm sàng (Clinical Psychology)
Nhà tâm lý học lâm sàng làm việc trực tiếp với cá nhân và gia đình, hỗ trợ điều trị các vấn đề về cảm xúc, tinh thần và hành vi. Đây là lĩnh vực lớn nhất trong ngành và là hình ảnh phổ biến nhất khi nhắc đến “nhà tâm lý học” (psychologist).
Yêu cầu: Bằng Tiến sĩ (PhD hoặc PsyD), kinh nghiệm thực hành có giám sát, và vượt qua kỳ thi hành nghề theo quy định của bang.
2. Tâm lý học pháp y (Forensic Psychology)
Các nhà tâm lý học pháp y áp dụng kiến thức tâm lý vào hệ thống tư pháp hình sự, từ lập hồ sơ tội phạm, đánh giá năng lực của bị cáo, đến làm chứng trong tòa án.
Yêu cầu: Bằng Tiến sĩ hoặc bằng Thạc sĩ;cần có chứng chỉ hành nghề để thực hành lâm sàng.
3. Tâm lý học tổ chức – công nghiệp (Industrial-Organizational Psychology)
Tập trung vào hành vi con người trong môi trường làm việc, lĩnh vực này giúp nâng cao hiệu suất, cải thiện quy trình tuyển dụng và phát triển nhân viên.
Yêu cầu: Bằng Thạc sĩ trở lên; bằng Tiến sĩ mang lại lợi thế cho vị trí quản lý hoặc tư vấn cấp cao.
4. Tâm lý học thể thao (Sports & Exercise Psychology)
Các chuyên gia trong lĩnh vực này giúp vận động viên tối ưu hiệu suất, duy trì tinh thần thi đấu và cân bằng sức khỏe tâm lý.
Yêu cầu: Bằng Tiến sĩ Tâm lý học, chứng chỉ hành nghề, có thể kết hợp song song chuyên ngành Khoa học thể thao (Exercise Science).
5. Tâm lý học giáo dục (Educational Psychology)
Nghiên cứu quá trình học tập, ghi nhớ và các yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp thu kiến thức. Các nhà tâm lý học giáo dục làm việc tại trường học, viện nghiên cứu, hoặc tổ chức phát triển chương trình đào tạo.
Yêu cầu: Bằng Thạc sĩ tối thiểu; bằng Tiến sĩ giúp mở rộng cơ hội nghiên cứu và giảng dạy.
Nếu bạn muốn xác định xem ngành Tâm lý học có phải ngành học phù hợp với mình không thì hãy thử nghiên cứu kỹ giáo trình học của ngành này tại các trường đại học và thử tìm hiểu về các định hướng nghề nghiệp của ngành Tâm lý học để đưa ra kết luận nhé. Bạn cũng có thể tham khảo thêm các bài viết sau của Aralia về ngành Tâm lý học (Psychology) để tìm hiểu thêm về ngành:
Tâm lý học là ngành học vừa mang tính học thuật sâu sắc vừa có giá trị thực tiễn cao. Với lợi thế nghiên cứu học thuật và cơ hội nghề nghiệp quốc tế, đây cũng là ngành học được rất nhiều học sinh lựa chọn khi du học. Nếu bạn đang có dự định du học thì hãy thử tìm hiểu về ngành học này và những định hướng việc làm thú vị của ngành nhé.
Tìm Hiểu về Tâm Lý Học (Psychology) Cùng Aralia
Aralia cung cấp các chương trình học từ cơ bản đến nghiên cứu về Tâm lý học cho các bạn học sinh trung học trên toàn thế giới để không chỉ giúp xây dựng hiểu biết về lĩnh vực Tâm lý học mà còn hỗ trợ xây dựng hồ sơ ứng tuyển đại học quốc tế ấn tượng.
Giảng viên các khóa học Tâm lý học tại Aralia đều là giảng viên hiện đang giảng dạy tại các trường đại học và trung học hàng đầu tại Mỹ, những người có nhiều năm kinh nghiệm không chỉ trong giảng dạy mà còn trong nghiên cứu học thuật và hỗ trợ luyện thi những cuộc thi Tâm lý học hàng đầu thế giới.
Giới thiệu về Tâm lý học (Introduction to Psychology)
Khóa học này giới thiệu về Tâm lý học – môn khoa học nghiên cứu về tâm trí và hành vi, tìm hiểu cách thức và lý do tại sao con người lại làm những gì họ làm. Theo một cách hiểu khác, khóa học này giống như một thực đơn ăn thử tại một nhà hàng sang trọng – bạn có cơ hội thử nghiệm nhiều khía cạnh của các lĩnh vực khác nhau trong môn khoa học thú vị này và xem lĩnh vực nào khiến bạn hứng thú. Khóa học này cho phép bạn học những kiến thức cơ bản trong từng nhánh chính của tâm lý học ngày nay.
AP Psychology (AP Tâm lý học)
Trong khóa học AP Psychology, bạn sẽ khám phá các khái niệm tâm lý học và áp dụng chúng vào các nghiên cứu tình huống thực tế. Thông qua việc đọc và thảo luận, bạn sẽ tìm hiểu các chi tiết phức tạp của tâm lý học và phân tích dữ liệu từ các nghiên cứu tâm lý học. Bên cạnh đó, sẽ có một khóa học chiến lược được thiết kế riêng cho phần câu hỏi trắc nghiệm trong kỳ thi Tâm lý học AP.
Chương trình Nghiên cứu Khoa học Chủ đề Tâm lý học (Psychology Research program)
Chương trình Nghiên cứu Tâm lý học này lấy kiến thức từ khóa học Tâm lý học Cơ bản, giúp sinh viên hiểu tất cả các khía cạnh của tâm lý học và khám phá sở thích của họ thông qua việc thực hiện nghiên cứu. Giảng viên sẽ hướng dẫn sinh viên thông qua việc xem xét thực nghiệm các tài liệu nghiên cứu tâm lý học hiện nay.
